ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತೆ ಕಬ್ಬಿನ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಕಾವೇರಿದೆ. ಕಬ್ಬಿನ ನಿಗದಿತ ಬೆಲೆ ನೀಡದಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದ ರೈತರು ತೀವ್ರ ಆಕ್ರೋಶ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬೆಳಗಾವಿ, ಬಾಗಲಕೋಟೆ, ಹಾವೇರಿ, ವಿಜಯಪುರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಭುಗಿಲೆದ್ದಿವೆ. ರೈತರು ರಸ್ತೆ ಬಂದ್ ಮಾಡಿದ್ದು, ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಲು ತೂರಾಟ ನಡೆದಿದ್ದು, ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಗಂಭೀರವಾಗಿದೆ. ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಆರು ದಿನಗಳ ರಜೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದೆ.
ಕಬ್ಬಿನ ಬೆಲೆ ವಿವಾದ
ಕಬ್ಬು ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೆಳೆ ಅಲ್ಲ. ಇದು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದ್ದು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವೇ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಕಬ್ಬಿನ ಎಫ್ಆರ್ಪಿ (Fair and Remunerative Price) ನಿಗದಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 2025–26 ಸಾಲಿನ ಎಫ್ಆರ್ಪಿ ಪ್ರತಿ ಟನ್ಗೆ ₹3,550 ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯದ ಬಹುತೇಕ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ₹2,700 ರಿಂದ ₹3,100 ರೂಪಾಯಿಯಷ್ಟೇ ನೀಡಲು ಮುಂದಾಗಿವೆ ಎಂಬುದು ರೈತರ ಆರೋಪ.
ರೈತರು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ದರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಪೂರ್ತಿ ಎಫ್ಆರ್ಪಿ ನೀಡದೇ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಲಾಭ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಕಟಾವು ವೆಚ್ಚದ ಸಮಸ್ಯೆ
ಕಬ್ಬಿನ ಕಟಾವು ಬಳಿಕ 24–36 ಗಂಟೆಗಳೊಳಗೆ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಗಳಿಗೆ ತಲುಪಬೇಕು, ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಅದರ ಸಕ್ಕರೆ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳೇ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ಖರ್ಚನ್ನು ಯಾರಿಂದ ವಸೂಲು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ವಿವಾದ ಇದೆ.
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಪಂಜಾಬ್, ಹರಿಯಾಣ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಸ್ಎಪಿ (State Advised Price) ಅಂದರೆ ವಿಶೇಷ ದರ ನಿಗದಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಕಟಾವು ಮತ್ತು ಸಾಗಾಣೆ ವೆಚ್ಚಗಳು ಸೇರಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಎಸ್ಎಪಿ ಪದ್ಧತಿ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ರೈತರ ಹಣದಿಂದಲೇ ಈ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿತ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ರೈತರಿಗೆ ನಿಗದಿತ ದರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ.
ರೈತರ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲ
ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಡಲಗಿ ತಾಲೂಕಿನ ಗುರ್ಲಾಪುರ ಕ್ರಾಸ್ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಈ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಇಡೀ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಡಿದೆ. ಕಬ್ಬು ಬೆಳಗಾರರ ಸಂಘ, ಹಸಿರು ಸೇನೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ರೈತ ಸಂಘಗಳ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ರೈತರು ಸರ್ಕಾರದ ಮನವಿಗೆ ಜಗ್ಗದೆ ತಮ್ಮ ಬೇಡಿಕೆ ಈಡೇರಿಸುವವರೆಗೆ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಸ್ಥಳೀಯರು ರೈತರಿಗೆ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ನಗದು ಸಹಾಯ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವೆಡೆ ಸಂಚಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿದೆ. ಬಾಗಲಕೋಟೆಯ ಜಮಖಂಡಿ ತಾಲೂಕು, ಸಿದ್ದಾಪುರ ಗ್ರಾಮದ ಶ್ರೀ ಪ್ರಭುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಬಳಿ ನಡೆದ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ವೇಳೆ ವಿಕೋಪ ಉಂಟಾಗಿ ವಾಹನಗಳ ಗಾಜು ಪುಡಿ ಪುಡಿಯಾಯಿತು.
ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ
ಸಕ್ಕರೆ ಸಚಿವ ಶಿವಾನಂದ ಪಾಟೀಲ್ ಹೇಳುವಂತೆ, ಎಫ್ಆರ್ಪಿ ನಿಗದಿ ಮಾಡುವುದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲಸವಾದರೂ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿಗೆ ರೈತರಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ದೊರಕುವಂತೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವು ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ₹3,200 ನೀಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಗೃಹ ಸಚಿವ ಜಿ. ಪರಮೇಶ್ವರ್ ಕೂಡ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ತ್ವರಿತ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.
ಸಕ್ಕರೆ ರಾಜಕೀಯದ ಬೇರುಗಳು
ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಕ್ಕರೆ ಉದ್ಯಮದ ಹಿಂದೆ ದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಬಹುತೇಕ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಪ್ರಭಾವಿ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಅಥವಾ ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿವೆ. ಸಚಿವರು, ಶಾಸಕರು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ನಾಯಕರ ಒಡೆತನದ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿವೆ.
ಇವರೇ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ನಿರ್ಧಾರಗಳು, ಬೆಲೆ ನಿಗದಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾರಂಭದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ "ಸಕ್ಕರೆ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್" ಎಂಬುದು ರೈತರ ಹೋರಾಟದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರೈತರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕಿನ ಬೆಲೆ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರೆ, ರಾಜಕೀಯದ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಅದನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಆರೋಪ ಇದೆ.
ಸಾರಾಂಶ
ಕಬ್ಬು ರೈತರ ಹೋರಾಟ ಕೇವಲ ಬೆಲೆಯ ವಿಚಾರವಲ್ಲ — ಇದು ಕೃಷಿ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಅಂತರಂಗವನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿಡುತ್ತಿದೆ. ಕಬ್ಬಿನ ನಿಜವಾದ ಬೆಲೆ ಮತ್ತು ರೈತರ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಸ್ಪಷ್ಟ ನೀತಿ ರೂಪಿಸದಿದ್ದರೆ, ಈ ಹೋರಾಟಗಳು ಮುಂದುವರಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.